Досие Куманово: Две години од „малата“ крвава војна!

 Поминаа две години, откако на 9 и 10 мај 2015 година, во сé уште нерасчистени околности, загинаа осум, а беа ранети триесет и седум (според некои информации, педесет!) припадници на полициските единици, во крвавата престрелка во кумановската населба Диво Насеље. Настанот што предизвика огромна загриженост кај граѓанитe на Македонија, сé уште буди сомнежи и лоши спомени. Според некои анализи, тоа беше терористички акт, иако речиси сите од дваесет и деветтемина обвинети, ги отфрлаат таквите обвинувања, тврдејќи дека биле наместени.

„Бевме искористени за политички цели и не сме ниту први, ниту последни кои сме искористени за тоа“, изјави Насуф Бекири, еден од обвинетите, минатата година. Тој и обвинетиот Руфки Догани тврдеа дека биле наместени. Бекири, исто така, побара овој случај да биде расветлен од ЕУ и од САД, велејќи дека нема да признаат никаква вина.

На обвинетите им се суди за тероризам и за нарушување на уставниот поредок, дела за кои се се изрекува затворска казна од 8 до 10 години, или доживотна казна. Но, истовремено, дел од обвинетите тврдат дека биле малтретирани и измачувани во затвор. И правобранителот Иџет Мемети го потврди ова во својата изјава: „Ова не се мои констатации, туку се работи за вербални и материјални докази.“

Куманово, 16 мај 2015

ЦИВИЛ – Центар за слобода бараше од МВР и надлежните институции да му дозволат на Мемети да ги посети затворениците.

Исто така, за ЦИВИЛ беше неприфатлив фактот што на почетокот, МВР изјави дека „загинале 14 терористи“, за потоа, Обвинителството да излезе со бројка од 10 загинати напаѓачи. ЦИВИЛ реагираше на непрофесионалноста на МВР и институциите, како и на нивната нетранспарентност и затвореност за јавноста и медиумите. Ваквата нетранспарентност придонесе граѓаните да ја изгубат довербата во сопствената полиција.

Освен шпекулациите дека македонските власти (односно, македонската ДБК) се поврзани со организирањето на целиот настан, интересен е фактот што овој конфликт, кој имаше тенденција да прерасне во меѓуетнички, се појави токму во време кога во јавноста беа пуштени првите „бомби“ на Зоран Заев.

Адвокатот Насер Рауфи, бранител на обвинет за Диво Насеље, на едно од рочиштата изјави: „Додека пак, за решителните факти, ние сметаме дека има една генеза, значи една поврзаност на настаните и ’Диво насеље’ – со 'бомбите', т.н бомби, прислушуваните разговори. Јас и обвинетите сме убедени дека со овие настани, сакаше да се дефокусира јавноста од прислушуваните разговори”.

Тимот на ЦИВИЛ, заедно со Јосип Јуратовиќ, пратеник во германскиот парламент и истакнат синдикален лидер во Германија, на 16 мај 2015 го посети Диво Насеље и разговараше со населението, директно погодено од неочекуваниот вооружен напад врз нивните домови.

Со Јуратовиќ разговаравме за неговите први впечатоци по разговорот со локалното насление и увидот на направената штета.

Она што ни остави впечаток за време на посетата беше дека луѓето беа револтирани. Материјалната штета ќе се надокнади, но претрпениот страв и обидот да се растури по етнички линии, соживотот граден со години, се лузни кои тешко ќе зараснат.

Во февруари 2016, Насер Рауфи побара случајот да биде преземен од Специјалното јавно обвинителство на Катица Јанева, но неговото барање беше отфрлено од судот.

Во Диво Насеље од гранатирањата настрадаа 68 домови, и девет месеци по трагичните настани, дел од семејствата сè уште престојуваа во куќите на  роднини или под кирија. За дел од семејствата, таа состојба ниту по две години не е сменета.

9 мај 2016 Куманово

Во Куманово на 9 мај 2016 се одржа протестен марш со кој се одбележа годишнината од настаните на 9 и 10 мај претходната година. Колона од 2.000 граѓани поминаа низ улиците на Диво Насеље и пред амбулантата „Тоде Мендол“, каде претседателот на месната заедница, Шабан Демири, одржа говор во кој ги потсети жителите дека и покрај обидите да се создаде меѓуетнички судир, во судирот страдале сите. И дека тоа, ги зближило уште повеќе.

Исто така, Демири потсети дека многу семејства чии домови беа демолирани, сè уште живеат по роднини и пријатели или под кирија, а средствата за покривање на материјалната штета уште, не им се исплатени. Само мал дел од нив, со сопствени средства успеале да ги реновираат своите домови.

Оваа година сѐ уште се актуелни прашањата: Што, всушност, се случи во Куманово? Кој е виновен за осумте загинати полицајци? Кои беа мотивите? Дали претходно УБК знаела за групата и ако е така, зошто дозволила да дојде до вооружено насилство? Кога случајот 'Диво Насеље' ќе има судска разрешница?

И ако секое рочиште се одвива зад затворени врати, кога семејствата на загинатите припадници на полицијата ќе добијат информација дали можеше да се спречи крвавиот 9 мај 2015?

Денес во кумановското Диво Насеље куќите се реновирани. Улиците исто така. Понекоја трага од куршуми на напуштените куќарки, се единствените сведоци дека некој, таму, се обидел да предизвика „мала“ крвава војна.

Биљана Јордановска